Die Brief aan die Hebreërs - 12 (Christus ons Ewige Hoëpriester)

1.    VOORAF:

         In ons Skrifgedeelte van vanoggend, gaan ons kyk na ’n vergelyking tussen die destydse aardse hoëpriesters aan die eenkant en Jesus Christus as ons ewige Hoëpriester aan die anderkant.

       In die eerste vier verse vind ons die basiese vereistes wat gestel was aan ’n aardse (of Joodse) hoëpriester en in die res van ons gelese gedeelte, sal sien ons hoe dat Christus aan ’n ieder en ’n elk van hierdie vereistes voldoen.

2.    SKRIFLESING:

       Hebr.5:1-10 ~ Elke hoëpriester is ’n mens wat uit die mense geneem en aangestel word om vir hulle by God in te tree deur gawes en offers vir die sondes te bring. ²Hy kan meegevoel hê met die onwetendes en dwalendes, omdat hy self aan swakheid onderhewig is. ³Om hierdie rede moet hy ook vir homself, net soos vir die volk, offers bring vir die sondes. ⁴Niemand eien hom die eer van hoëpriester toe nie, hy word deur God daartoe geroep, net soos Aäron. ⁵So het Christus Hom ook nie die waardigheid van Hoëpriester toegeëien nie, God het dit vir Hom gegee toe Hy gesê het: “Jy is my Seun, van vandag af is Ek jou Vader.” ⁶En op ’n ander plek sê Hy: “Jy is priester vir ewig volgens die priesterorde van Melgisedek.” ⁷Gedurende sy aardse lewe het Hy aan God, wat Hom uit die dood kon red, gebede en smekinge geoffer met harde geroep en met trane. En sy gebede is verhoor vanweë sy eerbiedige onderworpenheid aan God. ⁸Hoewel Hy die Seun was, het Hy deur alles wat Hy gely het, geleer wat gehoorsaamheid is. ⁹En toe Hy volmaaktheid bereik het, het Hy vir almal wat aan Hom gehoorsaam is, die bron van ewige saligheid geword ¹⁰en is Hy deur God verklaar tot Hoëpriester volgens die priesterorde van Melgisedek.

2.    INLEIDEND:

       Wanneer gelowiges mekaar bv. by ’n konferensie aan die etenstafel ontmoet, is een van die eerste vrae wat gewoonlik gevra word: Van watter gemeente is jy en wie is jou predikant? Een van die vrae wat Jode destyds waarskynlik vir mekaar kon gevra het, was: Wie is jou priester? Wie bring jou offers gereeld voor die aangesig van die Here? Indien ’n Jood vandag vir ons sou vra hoe ons sonde vergewe kan word indien ons nie ’n hoëpriester het nie, kan ons hom antwoord dat ons wel ’n Hoëpriester het – ’n volmaakte Hoëpriester, nl. Jesus Christus. Hy hoef nie elke jaar, soos die Ou Testamentiese hoëpriester, herhaaldelik versoening te doen vir ons sonde nie, want Hy is nie beperk tot ’n aardse tempel nie; Hy hoef nie eers sy sonde voor die Vader te bring voor Hy namens die volk offer nie. Nee, Hy het ’n eenmalige offer gebring wat vir al ons sonde betaal het. Dit is hoe wonderlik en groots ons Hoëpriester is. Wat meer is, Hy sit nou aan die Regterhand van God die Vader waar Hy voortdurend intree vir Sy kinders en daarom is Sy Hoëpriesterlike amp ver verhewe bo dié van enige aardse Hoëpriester.

3.    SKEMA:

·           Aardse Hoëpriesters (5:1-4):

o    Mens aangewys as hoëpriester (5:1a)

o    Verteenwoordig die mens voor God (5:1b)

o    Simpatiek gesind (5:2)

o    Bring self Offerandes (5:3)

o    Deur God geroep (5:4).

·           Jesus – Ewige Hoëpriester (5:5-10):

o    Vleesgeworde mens gekies tot Hoëpriester (5:6, 10)

o    Verteenwoordig die mens voor God (5:7, 8)

o    Simpatiek gesind (5:7-8)

o    Bring self Offer (5:9)

o    Deur God geroep (5:10).

4.    AARDSE HOËPRIESTERS:

       Soos reeds gesê vind ons in ons eerste vier verse, die basiese vereistes wat gestel was aan ’n aardse (of Joodse) hoëpriester.

o    Mens aangewys as hoëpriester:

       Eerstens, is al die hoëpriesters gedurende die Ou Testamentiese tydperk, deur God vanuit die volk gekies – hulle was nie ’n engel, of ’n klipvoorwerp, of enige iets anders nie – Hy moes mens gewees het, gekies vanuit die mense ~ Elke  is ’n mens wat uit die mense geneem en aangestel (v.1)., sodat hy met begrip en simpatie, die mense by God verteenwoordig.  

o    Verteenwoordig die mens voor God:

       V.1 leer ons dat elke hoëpriester ’n mens was wat uit die mense aangewys was as hoëpriester. Die rede waarom die hoëpriester een van die volk moes wees, was omdat een van sy primêre verantwoordelikhede was om die mens voor God te verteenwoordig en hy moes dit op ’n simpatieke en genadige wyse gedoen het – net ’n mens (’n volksgenoot) kon dit so doen.

       Tydens en selfs na die Ou Verbond was God onbereikbaar vir die gewone mens en dit alles het sy oorsprong tydens die sondeval in die Paradys gehad – die mens is deur God uit die Tuin verjaag en daarmee saam is die mens se toeganklikheid tot God afgesny. In die wildernis is die volk van God bv. gewaarsku om nie té na aan die berg Sinaï te kom, waar God gekies het om Homself aan Moses te openbaar nie. Ook in die Tabernakel en die Tempel was God verskuil agter die Voorhangsel wat tussen die Heilige en die Allerheiligste gehang het – net die hoëpriester kon een keer per jaar in die Allerheiligste in God se teenwoordigheid verskyn.  

      

o    Simpatiek gesind:

       ’n Hoëpriester moes simpatiek gesind wees teenoor die volk, anders kon hy hulle nie na behore by God verteenwoordig en intree vir hulle nie. Vers 2b sê vir ons baie duidelik waarom die hoëpriester simpatie met die volk kon hê ~ ... omdat hy self aan swakheid onderhewig is. Die eerste gedeelte van hierdie vers sê ook verder vir ons dat die hoëpriester baie bepaald simpatie gehad het met die onwetendes ("ignorant") en dwalendes ("wayward"). Die onwetendes was diegene wie gesondig het, sonder dat hulle besef het dat hulle sondig. Num.15:28 het hiervoor voorsiening gemaak ~ Die priester moet vir die persoon wat onopsetlik gesondig het, voor My versoening doen, en as die versoening vir hom gedoen is, sal die sonde hom vergewe word. In teenstelling hiermee was openlike en doelbewuste sonde, ’n gruwel in die oë van die Here. Die klem het dus op simpatie geval en daarom moes die hoëpriester simpatie gehad het met diegene wat onwetend gesondig en afgedwaal het.

       Behalwe dat die priester self ook gesondig het, was hy egter ook onderworpe aan allerlei swakhede wat tot gevolg gehad het dat hy empatie met die volk kon hê. So het hy self gebuk gegaan onder allerlei fisiese swakhede en tekortkominge – hy het moeg geraak; hy het hartseer geraak; hy het trauma beleef; hy het beskik oor beperkte intellek; ens. Hy was derhalwe in alle opsigte deel van hierdie aardse bestel wat gebuk gaan onder die gevolge van die sondeval.

       Die hoëpriester moes iemand wees wat besondere sensitiwiteit gehad het met ander mense en hy kón sensitief wees omdat hyself alles ervaar het wat die algemene publiek ervaar het. God het egter ook die nageslag van Aäron besonderlik geseën met empatie en ’n sagte gees wat in staat was om andere te verstaan en te vertroos en met sagmoedigheid te hanteer en omdat hulle geweet het hoe afhanklik hulle self van God se genade was, was hulle die ideale persone om in te tree by God t.w.v. die volk.

o    Bring self offerandes:

       Die aardse hoëpriester was, soos ons reeds gesien het, intens bewus van sy eie swakhede – hy het self ook geworstel met sy eie sonde en hy het die aanklagte van die Heilige Gees in dié verband ook ervaar en geken en daarom kon hy nie alleen met die volk identifiseer nie, maar moes hy ook vir homself offers gebring het op die Groot Versoendag (Yom Kippur) voor hy offerandes namens die volk gebring het – die gebruik was dat hy ’n bul moes slag en offer vir sy eie en sy huisgenote se sondes – daarom dat v.3 sê ~ Om hierdie rede moet hy ook vir homself, net soos vir die volk, offers bring vir die sondes. Hiermee saam het hy ’n gebed gebid wat in die "Mishna" opgeteken was en dit het as volg gelui (vry vertaal in Afrikaans): o Here, ek en my huis en die heilige nageslag van Aäron, het oortree en teenoor U gesondig. O Here, ek bid dat U my en my huis se sonde wat ons voor U begaan het, sal vergewe.

       Benewens die feit dat hy offers gebring het ten einde vergifnis vir sy eie sondes te kon ontvang, het hy ook offers namens homself gebring in ooreenstemming met Levitikus. Een van hierdie offers was bv. die graanoffer (Lev.2) waartydens die hoëpriester meel geneem en wierook en olie daaroor gegooi het en dit dan op die altaar verbrand het as simbool van dankbaarheid en toewyding.

o    Deur God geroep:

       ’n Ware hoëpriester kon nie maar net enige mens wees nie – Hy moes deur God geroep wees. Geen mens kon dus aansoek doen vir die amp nie en ook nie omdat hy die amp van hoëpriester begeer het nie. Hy moes deur God aangewys word – gekies deur God. Hy moes getrou en gehoorsaam wees aan God en sy roeping, dit is waarom die Hebreërskrywer in v.4 sê ~ Niemand eien hom die eer van toe nie, hy word deur God daartoe geroep, net soos Aäron. God het baie duidelike opdragte aan Moses gegee met die instelling van die priesterlike ampte ~ Jy moet jou broer Aäron en sy seuns Nadab, Abihu, Eleasar en Itamar na jou toe laat kom uit die volk Israel uit en hulle aanstel om My as priesters te dien (Eks.28:1). Aäron en dié se nageslag was die geslag uit wie die priesters aangewys moes word. Toe Korag, Datan en Abiram en tweehonderd-en-vyftig manne, waarvan ons in Num.16 lees, teen hierdie opdrag van God in opstand gekom het, het God, hulle laat sterf en nie sommer net op só ’n manier nie – vers 31-32 sê vir ons hoe God, hulle om die lewe gebring het ~ Net toe Moses klaar gepraat het, skeur die grond onder hulle oop ³²en maak die aarde sy mond oop en sluk vir Datan en Abiram met hulle gesinne in en ook vir Korag en al die manne by hom saam met hulle besittings. Ons sien ook in 1 Sam.13:8 dat Saul sy koningskap verloor het omdat hy ongeduldig geraak het met Samuel as priester. In 2 Kron.26:16-21 lees ons van Ussia wat só ingenome met homself geraak het dat hy die tempel in is om self offers tot God te bring – die uiteinde hiervan, nadat die priester Asarja hom gewaarsku het om dit nie te doen nie, was dat hy daar in die tempel melaats geraak het en hy was melaats tot en met sy dood.

       Gewone priesters het hulleself nie eers aangematig om hoëpriester te wees nie – hierdie was ’n baie ernstige saak en nog meer ernstig in die oë van die Here God – die hoëpriester was deur God self geroep – hy en hy alleen het die volk voor God verteenwoordig.

       Die hoëpriester was voorwaar één met die volk; een uit die volk en een vir die volk!

5.    JESUS – EWIGE HOËPRIESTER:

       Ek het aan die begin gesê dat ons ook ’n Hoëpriester het, nl. Jesus Christus. Wanneer ons na vv.5-10 van ons Skriflesing kyk, sien ons dat Christus aan presies dieselfde vereistes voldoen het om waarlik Hoëpriester te wees – trouens Hy het volmaak daaraan voldoen. Hy was dus vleesgeworde God tussen die mense en daarom ook gekies vanuit die mense om uiteindelik Hoëpriester te kon wees.

o    Vleesgeworde mens, aangewys as Hoëpriester:

       Ten einde die volmaakte Hoëpriester te kon wees, moes Jesus self ook mens word, sodat Hy kon ervaar wat ons ervaar; sodat Hy kon deurmaak wat ons deurmaak. Soos reeds keer op keer die afgelope tyd aangetoon, het Jesus, sonder om eenkeer te sondig, ver meer ervaar as wat ons kon droom om te ervaar en daarom – juis daarom, kan Hy ten volle empatie met ons hê.

       Ek het vroeër gesê dat die mens, tydens die sondeval, alle toeganklikheid tot God verloor het, maar met die koms van Christus het God Homself egter nie meer afsydig gehou van die mens nie, trouens Hy het toegetree tot die wêreld van die mens, sodat Hy ’n simpatieke en genadige Hoëpriester vir die mens kon wees. Indien Christus nie mens geword het nie, sou Hy nooit Hoëpriester vir die mens kon wees nie – sou Hy ook nooit die volmaakte en volkome offer gebring het om eens en vir altyd God se geregtigheid op die mensdom se sonde en derhalwe, versoening tussen God en mens te kon bewerkstellig nie. Die vleeswording (menswording) van Christus was dus nie ’n opsie nie; dit was ’n absolute noodsaaklikheid – dit was noodsaaklik indien die mens gered moes word.

       Ons sit egter met ’n oënskynlike probleem – ons het gesien dat die hoëpriesters uit die nageslag van Aäron gekies moes word en Jesus was nie uit die nageslag van Aäron nie. Dit is waarom vv.6 en 10 vir ons sê dat Jesus volgens die priesterorde van Melgisedek aangestel was. Ons lees so vroeg as Gen.14:18-20 van Melgisedek – hy was koning van Salem (’n antieke naam vir Jerusalem), maar terselfdertyd was hy ook priester van God. Ons gaan D.V. in Hebr.7 in meer detail na Melgisedek kyk, maar kom ek sê net iets kortliks oor hom. Hy het ’n paar eeue voor die Aäronitiese priesterskap ingestel is, geleef en sy priesterskap was sonder einde, teenoor die Aäronitiese priesterskap wat in die Mosaïese tydperk begin het en in 70 n.C., toe die Tempel in Jerusalem deur die Romeine verwoes is, tot ’n einde gekom het. Die priesterskap van Melgisedek was dus ’n meerdere priesterskap as dié van Aäron. Melgisedek se priesterskap is dus ’n baie beter beeld van Christus se Priesterskap as dié van Aäron, want Christus se Priestersamp volgens die orde van Melgisedek dui dus op beide Sy Koninklike-, sowel as Sy priesterlike amp (net soos Melgisedek). In Hand.2:36 word verwys na Christus se Koninklike amp ~ Die hele Israel  moet nou vas en seker weet: God het hierdie Jesus, wat julle gekruisig het, Here en Christus gemaak! Christus is dus ewige Koning. In Ps.110:4 sien ons dat Christus ook ewige Hoëpriester is ~ Die Here het ’n eed afgelê en Hy sal dit nie herroep nie: “Jy sal altyd priester wees in die priesterorde van Melgisedek.   

       V.7 begin met die woorde ~ Gedurende sy aardse lewe... Ons Here Jesus is gedurende Sy aardse lewe voorberei vir Sy Hoëpriesterlike amp. Van Sy geboorte, tot en met Sy dood het Hy die sondige aanslae van hierdie lewe ervaar en het Hy presies geweet wat dit behels om deur hierdie aardse lewe van die mens te gaan. Hy was dus uitnemend voorberei vir Sy amp as Hoëpriester ~ Gedurende sy aardse lewe het Hy aan God, wat Hom uit die dood kon red, gebede en smekinge geoffer met harde geroep en met trane. En sy gebede is verhoor vanweë sy eerbiedige onderworpenheid aan God. ⁸Hoewel Hy die Seun was, het Hy deur alles wat Hy gely het, geleer wat gehoorsaamheid is.

       In hierdie gedeelte sien ons gevolglik dat Jesus aan al die vereistes voldoen het wat van ’n aardse hoëpriester vereis was, trouens meer as dit – Hy is ewige Hoëpriester.

o    Verteenwoordig die mens voor God:

       Ons sien ook dat Jesus, die mens voor God verteenwoordig het. In vv.7-8 word gepraat van Jesus wat ~ ...Gedurende sy aardse lewe, aan God, wat Hom uit die dood kon red, gebede en smekinge geoffer (het) met harde geroep en met trane. En sy gebede is verhoor vanweë sy eerbiedige onderworpenheid aan God. ⁸Hoewel Hy die Seun was, het Hy deur alles wat Hy gely het, geleer wat gehoorsaamheid is. Hierdie verse verwys na Jesus se stryd in die Tuin van Getsemane (Matt.26:36-46). Die aand voor Jesus se kruisdood, het Hy geworstel met Sy Vader, maar dit was nie omdat Hy nie fisies wou ly of sterf nie; dit het vir Hom gegaan oor die feit dat Hy sonde vir ons gemaak sou word en in die proses totaal van God afgesonder sou wees. Jesus het egter nie kontra God se wil gebid nie, daarom dat Hy Luk.22:42b gebid het ~ Laat nogtans nie my wil nie maar u wil geskied! Sy gebed het dus daaroor gegaan dat Hy nié Sy Vader gevra het om Hom van die dood te spaar nie, want dit was tog immers waarvoor Hy na die aarde gekom het en Hy bevestig dit self in Joh.12:27, wanneer Hy sê ~ Nou is Ek diep ontsteld. En wat moet Ek sê? Moet Ek sê: Vader, red My uit hierdie uur? Maar juis hiervoor het Ek gekom, vir hierdie uur. Nee, Jesus het hier gebid dat Sy Vader om uit die dood moes red, m.a.w. dat die Vader Hom weer sal opwek uit die dood.

o    Simpatiek gesind:

       Dit bring ons by die volgende eienskap van Jesus se Hoëpriesterskap wat in ooreenstemming met die Ou Testamentiese en aardse hoëpriesters was, nl. Sy volmaakte simpatie met ons. Dít wat Jesus daar in die Tuin van Getsemane, die aand voor Sy kruisiging op Golgota, beleef het, het en sal geen mens ooit beleef nie – ons lees in Luk.22:44 dat Jesus so ernstig gebid het en die realiteit van wat die volgende dag in Sy lewe sou plaasvind, só intens ervaar het, dat Hy letterlik, druppels van bloed gesweet het. Kan enige mens bereid wees om dieselfde pad as Jesus te loop – geen mens sal in staat daartoe wees nie, maar Jesus hét en daarom kan Hy by uitnemendheid simpatie met ons hê – trouens, as enige iemand bereid sou wees (soos wat Hy wás) om die mensdom se sonde op hom te neem, spreek dit tog immers van volmaakte en Goddelike simpatie en kan so ’n persoon werklik beskou word as die mensdom se volmaakte simpatiseerder. Indien iemand bereid was om die ganse mensdom se sonde op Hom te neem, sodat hulle nie God se toorn daarop hoef te beleef nie, kan ons sekerlik sê dat so ’n persoon die toppunt van simpatie verteenwoordig! Dit was Jesus ons ewige Hoëpriester – volmaakte Simpatiseerder.

o    Bring self offerandes:

       Paulus sê vir ons in 2 Kor.5:21 ~ Christus was sonder sonde, maar God het Hom in ons plek as sondaar behandel sodat ons, deur ons eenheid met Christus, deur God vrygespreek kan wees.  Petrus sê in 1 Pet.2:24 ~ Hy het self ons sondes in sy liggaam aan die kruis gedra. Daardeur is ons vir die sondes dood en kan ons lewe in gehoorsaamheid aan die wil van God. Deur sy wonde is julle genees. Jesus het nié Sy eie sonde na die kruis geneem nie, want Hy het geen sonde gehad nie – nee, Hy het die ganse mensdom deur die eeue heen, wie in Hom glo en aan wie hulle hul lewens wy, se sonde op Hom geneem en dít na die kruis geneem en God die Vader het Hom gestraf en laat sterf, sodat ons kan lewe – Hy het die offer self geneem en voor God die Vader geoffer en daardie offer was Hyself – Jesus Christus, die volmaakte Offerlam, sodat daar eens en vir altyd, volmaakte versoening tussen God en mens bewerkstellig kon word! Daarom dat die Hebreërskrywer in v.9 vir ons sê ~ En toe Hy volmaaktheid bereik het, het Hy vir almal wat aan Hom gehoorsaam is, die bron van ewige saligheid geword.

o    Deur God geroep:

       Omdat Christus hierdie offer self gebring het en Hy aan alle vereistes vir die amp van Hoë Priester voldoen het, lees ons in v.10 ~ ...en is Hy deur God verklaar tot Hoëpriester volgens die priesterorde van Melgisedek. Geen aardse hoëpriester kon homself aanstel of kies nie en daarom het Jesus Homself ook nie aangestel nie - v.3 bevestig hierdie feit aan ons wanneer dit sê ~ Niemand eien hom die eer van hoëpriester toe nie, hy word deur God daartoe geroep, net soos Aäron. ⁵So het Christus Hom ook nie die waardigheid van Hoëpriester toegeëien nie, God het dit vir Hom gegee toe Hy gesê het: “Jy is my Seun, van vandag af is Ek jou Vader.

6.    AFSLUITING:

Jesus Christus het die Bron van ewige saligheid geword vir elkeen wat Hom gehoorsaam (v.9). Sy solidariteit met ons, impliseer dat Hy ons in volmaakteheid en volkomenheid kan red. Christus is ons triomfantlike en ewige Redder – Sy Goddelike verkiesing as beide ewige Koning en Hoëpriester tesame met die feit dat Hy volkome solidariteit en empatie met ons betoon, impliseer dat Hy die enigste ware en volmaakte Hoëpriester is wat ons saak voor God die Vader kan stel en wat versoening vir ons sonde kon doen – laat ons daarom die vrymoedigheid neem om met vertroue tot Hom in gebed te gaan met al ons worstelinge, maar ook vreugde en dankbaarheid en belydenis van sonde, want Jesus Christus, die Regverdige is getrou en volmaak om vir ons ’n Voorspraak by die Vader, te wees (1Joh.2:1b – O.A.V.).

---

[1]  Boodskap deur Kobus van der Walt – Vaaldriehoek Gereformeerde Baptistegemeente (Drie Riviere) – Sondag 23 September 2012

Psalm 95 (Hoe om God te Aanbid)

Indien u hierdie preek wil uitdruk – Verlig die teks in hierdie venster en kopieer en plak dit daarna in enige Woordverwerkingsprogram (bv. MS Word of Word Perfect) – druk daarna gewoon uit.

1.    VOORAF:

       John Stott het op ’n keer gesê: True worship is the highest and noblest activity of which man, by the grace of God, is capable. Ongelukkig moet ons erken dat, wat in baie kerke vandag aan die gang is, min tot niks te doen het met ware aanbidding van God nie en wanneer ons dit sê, moet ons uiteraard ook die hand diep in ons eie boesem steek, ten einde vas te stel hoe ons God werklik aanbid en of ons dit doen soos wat die Woord van God van ons vereis.

       Ps. 95 is ’n pragtige voorbeeld vir ons van hoe God aanbid moet word, trouens dit is ook ’n oproep tot ware aanbidding van God. Hierdie Psalm is egter ook ’n waarskuwing wat aan ons gerig word van wat sal gebeur, indien ons God nie aanbid nie.

2.    SKRIFLESING:

       Ps.95:1-11 ~ Kom, laat ons jubel tot eer van die Here, laat ons juig oor die rots by wie ons redding vind, ²laat ons na Hom toe gaan met lof, laat ons Hom toejuig met lofsange, ³want die Here is die magtige God, die groot koning oor al die gode. ⁴Die dieptes van die aarde behoort aan Hom, die kruine van die berge is Syne. ⁵Die see is Syne, Hy het dit gemaak; sy hande het die land gevorm. ⁶Kom ons val in eerbetoon voor Hom neer, kom ons buig, kom ons kniel voor die Here ons Skepper! ⁷Hy is ons God en ons is sy volk, sy kudde, sy skape, deur sy hand versorg. As julle vandag maar na Hom wou luister: ⁸“Moenie hardkoppig wees soos destyds by Meriba, soos die dag by Massa in die woestyn nie, ⁹waar julle voorvaders My uitgetart en my geduld beproef het, hoewel hulle gesien het wat Ek gedoen het. ¹⁰Veertig jaar lank het Ek ’n weersin in daardie geslag gehad, Ek het gesê: ‘Hulle is ’n moedswillige volk, hulle wil my paaie nie ken nie.’ ¹¹Daarom het Ek in my toorn ’n eed afgelê dat hulle nooit sou uitkom by die rusplek wat Ek hulle wou gee nie.”  

3.    INLEIDEND:

       Dit is onbekend wie die skrywer van hierdie Psalm was en dit is ook nie bekend wanneer dit geskryf is nie. Wat ons wel weet is dat hierdie Psalm, tesame met Ps.93 tot en met Ps.100 gesing was deur die Israeliete om lof en eer aan God te bring, terwyl hulle na die Tempel in Jerusalem gestap het. Elkeen van hierdie Psalms wat gesing was, is ’n verklaring en verduideliking van hoe ons God moet aanbid, maar terselfdertyd ’n vermaning om nie ons aanbidding van God af te skeep nie.

4.    SKEMA:

·           Oproep tot gesamentlike aanbidding (vv.1-7b):

o   Aanbid die Rots van ons Verlossing (vv.1-5).

o   Aanbid die Here ons Skepper en Herder (vv.6-7b).

·           Oproep tot gehoorsaamheid (vv.7c-11).

5.    OPROEP TOT GESAMENTLIKE AANBIDDING:

       Twee oproepe word in die eerste helfte van hierdie Psalm gerig tot die Israeliete, ten einde hulle op te roep tot gesamentlike aanbidding. Die eerste vind ons in die eerste vers ~ Kom, laat ons jubel tot eer van die Here, laat ons juig oor die rots by wie ons redding vind en die tweede in v.6 ~ Kom ons val in eerbetoon voor Hom neer, kom ons buig, kom ons kniel voor die Here ons Skepper!  

       Ons sien duidelik hier dat hierdie uitnodigings tot aanbidding, op twee vlakke lê. Die eerste is ’n uitnodiging om te sing en die tweede is ’n uitnodiging tot gebed. Ons sien dus dat gemeentelike aanbidding uit twee baie belangrike fasette bestaan, nl. sang en gebed.

       Die feit dat die Psalmdigter die volk hier oproep om te jubel, dui vir ons op ’n uitbundige en feestelike atmosfeer. Die volk is bly en hulle het rede om uitbundig bly te wees, want hulle is gered van slawerny en ballingskap. Hier bestaan dus ’n gesindheid van uitbundige en opregte dankbaarheid.

       In v.2 vind ons ’n aanduiding van hoe die volk opgeroep word tot aanbidding – hier moet ons egter na die Engelse vertalings gaan kyk, omdat beide ons Afrikaanse vertalings hier te kort skiet – die N.K.J.V vertaal dit met ~ Let us come before His presence with thanksgiving; Let us shout joyfully to Him with psalms. Ons sien dus dat die Psalmdigter hierdie gedeelte geskryf het, met die bekende en pragtige rymvorm van A, B, B, A en as ons dit dan direk uit die Engels sou vertaal, sien dit as volg daar uit:

A.   ...laat ons na Hom toe gaan...

       B.  ...met dankbaarheid, 

       B.  ...met lofsange

A.  ...laat ons Hom toejuig...

       In hierdie eerste twee verse van Ps.95, vind ons die wie en die hoe van ons aanbidding. Die wie, sien ons in v.1, is die Here en die Here word verder in v.3 beskryf, nl. ...die Here, die magtige God, die groot koning oor al die gode. Hierdie selfde beskrywing van die Objek van ons aanbidding vind ons in Titus 2:13 ~ ...terwyl ons uitsien na die gelukkige dag wat ons verwag. Op daardie dag sal die heerlikheid van ons grote God en Verlosser, Jesus Christus, verskyn. Ook in Maleagi 1:14b word die Here beskryf as ~ ...Ek is die Grootkoning, sê die Here die Almagtige, vir My het die nasies ontsag.

       Kan u sien wat die Psalmis besig is om hier te doen? Hy is besig om redes te verskaf waarom elke mens uit dankbaarheid na God moet gaan – ja selfs ongelowiges. Die mens se primêre verantwoordelikheid is om God uit dankbaarheid te aanbid, maar by gebrek daaraan sê Paulus in Rom.1:24 dat God hulle ~ ...aan die drange van hulle hart en aan sedelike onreinheid (oorgee), sodat hulle hulle liggame onder mekaar onteer.

       Waarom is God ons totale aanbidding waardig? Vv.3-5 sê vir ons waarom ~ ...want die Here is die magtige God, die groot koning oor al die gode. ⁴Die dieptes van die aarde behoort aan Hom, die kruine van die berge is Syne. ⁵Die see is Syne, Hy het dit gemaak; sy hande het die land gevorm.

       Die Wie; die Objek van ons totale aanbidding is dus God self – Hy wat Koning oor alle gode is; Hy aan wie die ganse heelal behoort – Hy die Skepper van hemel en aarde!

       Ek het gesê, dat ons ook die "hoe" van ons aanbidding in die eerste twee verse van hierdie Psalm vind:

-        In v.1 vind ons die eerste wyse van aanbidding, nl. om te jubel. Hierdie woord jubel kan ook in die Afrikaans vertaal word met "sing". Net soos wat daar baie tipes musiek is, is daar ook baie maniere om te sing. Wat ons wel weet is dat daar in die Ou Testamentiese tye, baie gesing is. Sang is baie dikwels die uitdrukking van ’n mens se emosies, waarvan vreugde waarskynlik die belangrikste is en die Bybelse godsdiens is tog immers een van vreugde en daarom het die gelowiges deur die eeue heen, soveel aandag aan sang in die kerk gegee. Natuurlik is dit belangrik dat ons as gelowiges baie mooi moet let op die inhoud van ons sang (musiek en lirieke) – die vraag wat ons voortdurend vir onsself moet afvra, is of die musiek en die woorde van ons sang, God verheerlik of nie.

-        Ons lees in v.2 dat die Psalmdigter sê dat hulle die Here moet toejuig – die Afrikaanse woord hier, stel dit baie saggies, maar die N.K.J.V. vertaal hierdie woord "toejuig", met ’n woord wat waarskynlik nader aan die ware toedrag van sake was, nl. "shout". Om te skree tydens ons aanbidding is, sal u met my saamstem, totaal vreemd aan ons kultuur, maar destyds (en in sommige kulture vandag nog – selfs sommige Charismatiese groepe) was en is dit glad nie so vreemd nie, omdat dit weereens ’n uitdrukking was van emosie en vreugde. Om egter nié te skree nie, is ook nie verkeerd, wanneer ons die Here loof en prys nie (asseblief!).

-        In v.2 maak die Psalmdigter ook melding van "lofsange". Hierdie lofsange is gewoonlik met instrumentale begeleiding gesing. Ps. 150:3-5 gee bv. vir ons ’n aanduiding van watter tipe instrumente gebruik is ~ Prys Hom met die ramshoring, prys Hom met harp en lier! ⁴Prys Hom met tamboeryn en koordanse, prys Hom met snaarinstrumente en fluite! ⁵Prys Hom met simbale, prys Hom met galmende simbale! Wanneer ons na hierdie lys kyk, beteken dit nié dat ons nie  klawerborde, viole, klaviere en orrels, mag gebruik nie, want indien hierdie instrumente destyds bestaan het, is ek daarvan oortuig dat hulle dít ook sou gebruik het (mag ek maar tong in die kies sê: Daar is beslis geen melding van tromme in die lys nie!).

o    Aanbid die Rots van ons Verlossing:

       Wanneer dankbaarheid uitgespreek word, of wanneer aanbidding plaasvind, ongeag die wyse waarop dit gedoen word (sang, spreke, gebare, of wat ook al), word sulke dankbetuigings, altyd gerig tot iemand vir iets wat daardie persoon aan of vir die dankbare persoon gegee of gedoen het.

       Word die gewer van hierdie geskenk of daad, vir ons hier geïdentifiseer? Ja, die Gewer is die Here volgens v.1 en waarom dank die volk Hom? V.1b sê vir ons waarom, nl. dat Hy, die Here, vir hulle die rots (is) by wie (hulle) redding vind. Die heel eerste keer dat God in die Ou Testament geïdentifiseer word as die volk Israel se "Rots van verlossing" vind ons in Deut.32:15 in die "Lied van Moses" ~ Jesurun het alles in oorvloed gehad; hy het in opstand gekom. Jy het oorvloed gehad, jy het dom geword, jy het jou ooreet. Hy het God wat hom gemaak het, verwerp, Hy was vermetel teen die Rots wat hom gered het.

       In die Ou Testament was ’n rots gewoonlik geassosieer met water in die wildernis. Ons Psalm en dan spesifiek vv.7-11, sinspeel, of verwys op ’n verskuilde manier na hierdie tydperk van die volk Israel se omswerwinge in die woestyn – bv. in Eks.17:1-7 toe die volk in die Sinwoestyn dors was en Moses by Horeb, opdrag van God ontvang het om met sy kierie teen die rots te slaan, waarna daar water uit die rots gestroom het. Dawid het hierdie verwysing na God as die volk se Rots ook in Skrifgedeeltes soos Ps.18:47 en 62:3 en 7 gebruik, asook in 2 Sam.22:47. Israel word derhalwe opgeroep om hulle Rots – die Here God, te aanbid uit dankbaarheid dat Hy redding (water) vir hulle in die wildernis geskenk het.

       Mense kan voorwaar geprys word vir dinge wat hulle doen of bereik (dink bv. aan Oscar Pistorius die afgelope tyd in Londen by beide die Olimpiese Spele), máár aanbidding kom nét die Here God toe. Wat egter ook belangrik is, is dat ons God nie na behore kan aanbid en loof en prys, as ons Hom nie na behore ken nie en daarom beskryf die Psalmdigter Hom in vv.3-4, deur na Hom te verwys as die ~ ...die magtige God, die groot koning oor al die gode. ⁴Die dieptes van die aarde behoort aan Hom, die kruine van die berge is Syne. Ons moet God se karakter ken; ons moet weet met Wie ons te doen het. Dit is die wegspringplek as ons God na behore wil aanbid en lof en eer aan Hom wil bring.

       Ek het netnou gesê dat die uitnodiging tot aanbidding op twee vlakke lê; nl. sang, maar dan ook gebed.

o    Aanbid die Here ons Skepper: 

       Vv.6-7 van ons Psalm fokus ons aandag nou op die tweede aspek van ons aanbidding, nl. gebed ~ Kom ons val in eerbetoon voor Hom neer, kom ons buig, kom ons kniel voor die Here ons Skepper! ⁷Hy is ons God en ons is sy volk, sy kudde, sy skape, deur sy hand versorg. Ons vind drie werkwoorde in hierdie twee verse en al drie spreek van onderwerping, aanbidding en gehoorsaamheid en dit beteken letterlik om jou neer te buig of te kniel met jou kop omlaag voor iemand wat jou absolute meerdere is.

       As ons in gedagte hou dat God nie net die hemel en die aarde geskape het nie, maar ook elkeen van ons (Gen.2:7), dan begin ons besef dat Hý waardig is om aanbid te word; dat Hý die Een is voor wie elke mens die knie moet en sal buig en dat ons voor Hom moet neerval in aanbidding – voor Hom die almagtige en heilige God!

       Ons volgende oproep tot aanbidding word in v.7 aangetref en is baie meer spesifiek en persoonlik van aard, as die oproep wat ons in die vooraf gedeeltes gevind het, want hier word ons gewys op die baie spesifieke en intiem persoonlike verhouding wat daar tussen God en Sy kinders bestaan – kom ons kyk net weer daarna ~ Hy is ons God en ons is sy volk, sy kudde, sy skape, deur sy hand versorg. Hierdie beskrywing van die verhouding wat daar tussen God en Sy kinders bestaan, is ’n tipiese Ou Testamentiese beskrywing van die Mosaïese verbond (bv. Eks.6:7; Lev.26:12). Hierdie beeld van God as Herder en Sy kinders as skape, is egter ’n algemene beeld, so gebruik Esegiël bv. dieselfde beeld in Eseg.34:31 ~ Julle is my kleinvee, julle is die volk vir wie Ek sorg, en Ek is julle God,” sê die Here my God. Ook gebruik Jesus hierdie beeld in die Nuwe Testament wanneer Hy in Joh.10 die volgende sê ~ Dit verseker Ek julle: Ek is die ingang vir die skape (v.7); Ek is die goeie herder. Die goeie herder lê sy lewe af vir die skape (v.11); Ek is die goeie herder. Ek ken my skape, en my skape ken My (v.14) en Ek lê my lewe af vir die skape (v.15b).

       Daar rus ’n swaar verpligting op ons skouers om God te aanbid, omdat Hy Skepper is van alles wat is en wat lewe, maar daar rus ook ’n heerlike verantwoordelikheid op ons skouers om God te aanbid, omdat Hy ons beskerm en versorg soos ’n herder, sy skape.

       Omdat Hy Sy lewe aan ons geskenk het; omdat Hy Sy lewe vir ons afgelê het en omdat ons aan Hom behoort, het ons die absolute versekering dat niks of niemand ons ooit uit Sy hand sal ruk nie (Joh.10:28) – is dit nie alleen al genoeg rede om Hom met oorgawe te aanbid nie!

6.    OPROEP TOT GEHOORSAAMHEID:

       Skielik aan die einde van v.7 kry ons ’n dramatiese verandering in stemtoon. Vanaf v.1 tot en met v.7a, is ons opgeroep tot aanbidding en is daar vir ons gesê wie aanbid moet word en hoe en waarom ons moet aanbid, maar nou hier in v.7b word ’n vermaning tot ons gerig ~ As julle vandag maar na Hom wou luister. Dit is God self wat nou hier met die volk praat en nie meer die Psalmdigter nie en wat Hy in essensie van ons verlang wanner ons in aanbidding voor Hom verkeer, is dat ons na Sy stem moet luister.

       Dit is prysenswaardig wanneer mense na aanbiddingsbyeenkomste, of na kerkbyeenkomste gaan, maar die waarde daarvan om na so ’n byeenkoms te gaan, verdwyn soos mis voor die son, wanneer ons fokus nie op God en Sy woord gevestig is nie – om God te aanbid is in die eerste en laaste plek om na God se stem te luister – na Sy Woord. Dit is waarom die verkondiging en verklaring van die Woord sentraal moet staan in die erediens.

       Ware aanbidding moet gebaseer wees op die Woord en die prediking van die Woord. Ware aanbidding gaan egter nog ’n stappie verder, deurdat v.7b vir ons sê dat ons na die Woord moet luister en hierdie woord luister, is nie ’n passiewe luister nie, maar ’n aktiewe luister – ons moet dus gehoorsaam wees aan die Woord wat ons hoor. Anders gestel: Deur gehoorsaam te wees aan die Woord is nóg ’n wyse van aanbidding. Deut.11:13-15 spel vir ons uit wat gehoorsaamheid aan God se Woord behels ~ As julle al die gebooie wat ek julle vandag gee, stiptelik gehoorsaam en die Here julle God liefhet en dien met hart en siel, ¹⁴sal Hy vir julle land sy reën gee op die regte tyd, lente- en somerreëns, en julle sal koring, wyn en olie oes. ¹⁵Die Here sal sorg vir groen gras op julle veld vir julle vee, en julle sal oorgenoeg hê om te eet. Gehoorsaamheid impliseer dus dat ons sal doen wat God se Woord vir ons leer, maar dit impliseer ook dat ons God lief sal hê en Hom dien met hart en siel. Die teenpool van gehoorsaamheid vind ons in 1 Sam.12:15 ~ As julle nie na die stem van die Here luister nie en ongehoorsaam is aan die bevel van die Here, sal die Here teen julle wees, soos teen julle voorvaders.

       Die Here waarsku die lesers van Ps.95 deur vir hulle te sê dat hulle nie so hardkoppig soos hulle voorgeslag moet wees nie en dan verwys Hy hulle na die gebeure by Meriba en Massa waar die volk met Moses getwis het en hom verwyt het dat hy hulle van die vleispotte van Egipte beroof het – hulle het m.a.w. eintlik teen God en Sy Woord in opstand gekom en Hom verwyt oor hulle situasie en ons het vroeër gesien wat die uiteinde van o.a. hierdie rebellie was en dit word vir ons weer in v.11 bevestig ~ Daarom het Ek in my toorn ’n eed afgelê dat hulle nooit sou uitkom by die rusplek wat Ek hulle wou gee nie.

7.    AFSLUITING:

       Die Here waarsku dus Sy kinders om Hom te aanbid en wanneer ons Hom aanbid, dat ons nie ons harte sal verhard wanneer ons na Sy Woord luister nie, of om in opstand teen Hom te kom en teen Hom te rebelleer soos die Israeliete van ouds nie, maar om gehoorsaam te wees aan Sy Woord en dit uit te leef in en deur ons lewens en God vir Sy Woord te prys.

            Indien die Here vir die Israeliete toegang tot die Beloofde Land ontneem het, a.g.v. hulle ongehoorsaamheid, is die toepassing hiervan op ons wat in die Nuwe Testamentiese era leef, dat ons die Ewige Rus kan verbeur indien ons nie gehoorsaam is aan God se Woord nie. Daarom moet ons aandag skenk en luister wanneer die Psalmdigter in v.7 sê ~ As julle vandag maar na Hom wou luister. Die punt is dat die Evangelie van Jesus Christus, vandag nog vir elkeen van ons beskikbaar is – die uitnodiging om ons te onderwerp aan Jesus Christus en in Hom te glo, word vandag opnuut aan elkeen van ons gerig – daar ís verlossing en oorwinning in Jesus Christus beskikbaar!

---

[1] Boodskap deur Kobus van der Walt – Vaaldriehoek Gereformeerde Baptistegemeente (Drie Riviere) - Sondag, 16 September 2012