Jesus se Hemelvaart

1.     SKRIFLESING:

       Hand 1:1-11 ~ My eerste boek, Teofilus, het ek geskrywe oor alles wat Jesus gedoen en geleer het, van die begin af ^2 tot op die dag van sy hemelvaart. Voordat Hy in die hemel opgeneem is, het Hy deur die Heilige Gees bevele gegee aan die manne wat Hy as apostels uitgekies het. ^3 Ná sy dood het Hy aan hulle met baie onbetwisbare bewyse ook getoon dat Hy lewe. In die loop van veertig dae het Hy by verskeie geleenthede aan hulle verskyn en met hulle oor die dinge van die koninkryk van God gepraat. ^4 Terwyl Hy ’n keer saam met hulle aan tafel was, het Hy hulle beveel: “Moenie van Jerusalem af weggaan nie, maar bly wag op die gawe wat die Vader belowe het, soos julle van My gehoor het. ^5 Johannes het wel met water gedoop, maar julle sal binne ’n paar dae met die Heilige Gees gedoop word.” ^6 Toe hulle ’n keer weer bymekaar was, het hulle vir Jesus gevra: “Here, is dit nou die tyd dat U die koninkryk vir Israel weer gaan oprig?” ^7 Hy het hulle geantwoord: “Dit is nie vir julle om die tyd en omstandigheid te weet wat die Vader in sy eie mag bepaal het nie. ^8 Maar julle sal krag ontvang wanneer die Heilige Gees oor julle kom, en julle sal my getuies wees in Jerusalem sowel as in die hele Judea en in Samaria en tot in die uithoeke van die wêreld.” ^9 Nadat Hy dit gesê het, is Hy opgeneem terwyl hulle dit sien, en ’n wolk het Hom weggeneem, sodat hulle Hom nie langer kon sien nie. ^10 Terwyl Hy weggaan en hulle nog stip na die hemel kyk, het daar skielik twee mans in wit klere by hulle gestaan. ^11 Dié sê toe vir hulle: “Galileërs, waarom staan julle so na die hemel en kyk? Hierdie Jesus wat van julle af na die hemel toe opgeneem is, sal net so terugkom soos julle Hom na die hemel toe sien opgaan het.”

2.     INLEIDING:

       Die boek Handelinge is ’n historiese boek wat ’n weerspieëling is van die apostoliese bediening van die vroeë kerk en hierdie geskiedenis strek oor ’n tydperk van dertig tot vyf-en-dertig jaar.

       Die sentrale tema van die boek is die hemelvaart en die Koningskap van Jesus Christus, maar dit gaan ook oor God se voortdurende beskerming van en voorsiening aan die Kerk van Christus. Die boek is geskryf deur Lukas en Handelinge begin waar die Evangelie van Lukas eindig – met die hemelvaart van Jesus.

3.     AGTERGROND:

       Wat ’n gebeurtenis moes hierdie hemelvaart van Jesus nie gewees het nie. Dink julleself in vir ’n oomblik – ’n klompie dissipels wat ’n dekade of twee bykans elke dag saam met Jesus beweeg het; saam met hom geëet en geslaap het; wat Sy wonderwerke aanskou het; wat dag in en dag uit onder Sy lering gesit het; wat Hom aan die kruis as onskuldige sien sterf het; wat die opgestane Christus weer gesien en selfs gevoel het (dink aan die ongelowige Thomas wat sy vinger in Jesus se wonde moes druk voor hy geglo het). Die dissipels wat weer na Jesus se opstanding, saam met Hom geëet het en weer onder Sy lering vir ’n verdere veertig dae gesit het... en skielik verlaat Hy hulle nou. Nee, nog erger, Hy styg in die lug in op – binne in ’n wolk in en toe die wolk verby skuif is Jesus ook weg! Wat ’n ervaring! Wat ’n gesig!

       ’n Mens kan maar net wonder wat in hierdie dissipels se gedagtes aangegaan het, terwyl hulle so na die hemele staar? En tog gee v.10 vir ons ʼn aanduiding van wat in hul gedagtes gemaal het – daar staan... ~ Terwyl Hy weggaan en hulle nog stip na die hemel kyk. Hierdie uitdrukking “stip” is in die Grieks, ἀτενίζω [atenizo /at·en·id·zo/], wat daarop dui dat hulle nie in die hemele opgekyk het omdat hulle verwonderd gestaan het oor hierdie wonderwerk nie, maar dit dui eerder daarop dat hulle vir oulaas nog kyk of hulle nie hul Meester dalk nog kan sien nie – nog een laaste kykie, want dalk kan hulle Hom nog net vir ʼn oomblik gadeslaan – hulle kyk stip en met aandag, omdat hulle iemand kosbaars verloor het.

       Terwyl hulle egter nog staan en staar, verskyn daar skielik twee manne met blink klere en hierdie twee manne spreek die dissipels aan deur vir hulle te vra waarna hulle so staar. Dit is asof hierdie twee manne vir die dissipels sê: “You are so heavenly minded that you are no earthly good”.

       Baie duidelik ken hierdie twee manne die antwoord op hulle vraag, want hulle gaan onmiddellik voort deur vir die dissipels in v.11b te sê ~ Hierdie Jesus wat van julle af na die hemel toe opgeneem is, sal net so terugkom soos julle Hom na die hemel toe sien opgaan het.

       Hier in vv.9-11 is daar drie dinge waaraan ons kortliks aandag moet gee:

·           Die hemel en die wolk:  In v.9 in die NAV staan daar dat Jesus weggeneem is, maar daar staan letterlik in die oorspronklike teks dat Hy opgeneem is en dan sien ons dat die dissipels opgekyk het na die hemel. Dit is dus duidelik dat Jesus in die lug in opgeneem is.

       Dit is verder opmerklik dat die woord “hemel” vier keer in vv.10-11 gebruik word. Lukas wil hierdeur beklemtoon dat die hemel ’n letterlike plek is – ’n letterlike plek waarna Jesus se letterlike, verheerlikte liggaam teruggekeer het – daardie selfde verheerlikte liggaam waarin Thomas sy vingers gedruk het; dieselfde liggaam wat saam met die dissipels ná Sy opstanding geëet het – dit is daardie selfde tasbare liggaam wat na die tasbare hemel opgevaar het.

       Nog iets wat belangrik is om op te let, is die feit dat die woord, “opgeneem is” – in die passiewe werkwoordsvorm geskryf is, wat daarop dui dat God die Vader, die Een is wat Jesus opgeneem het in die hemel en dat dit nie Jesus self was wat in eie krag en op eie inisiatief opgevaar het nie. Dit is waarskynlik dan ook waarom Jesus in ’n wolk verdwyn het, want ons lees op verskeie plekke in die Woord dat wolke gewoonlik God se hemelse heerlikheid verberg het.  Dink bv. aan die keer toe Petrus, Jakobus en Johannes saam met Jesus op die Berg van Verheerliking was en Moses en Elia aan hulle verskyn het en Petrus vir hulle hutte wou bou om in te bly en dan lees ons in v.5 van Matt.17 ~ Terwyl hy nog praat, het ’n helderligte wolk skielik sy skaduwee oor hulle gegooi, en ’n stem uit die wolk het gesê: “Dit is my geliefde Seun oor wie Ek My verheug. Luister na Hom” (sien ook 2 Pet.1:17 en Eks.40:34-35).

·           Wie was hierdie manne in wit klere?  ’n Tweede vraag waarna ons ook moet kyk, is wie hierdie manne was wat in wit geklee was en wat aan die dissipels verskyn het, terwyl hulle stip na die hemel gestaar het? Dit is baie duidelik dat hierdie manne engele was wat deur God gestuur was. Hier is sterk ooreenkomste met bv. die twee engele wat op Paassondag by die leë graf van Jesus aan Maria Magdalena en die ander vroue verskyn het ~ Hulle het nie geweet wat om daarvan te dink nie. Meteens staan daar by hulle twee manne met blink klere aan (Luk.24:4). Ons weet ook al teen hierdie tyd dat wit, reinheid en vreugde simboliseer.

       Hierdie engele was nie gestuur om die dissipels tereg te wys nie, maar om te openbaar. Die engele vra die elf dissipels (onthou: Judas was reeds dood en nie meer deel van die binnesirkel van Jesus se dissipels nie en daar was ook nog nie ’n nuwe dissipel in Judas se plek aangewys nie) – hierdie engele vra hulle, waarom hulle die hemel so instaar, want hulle wou nie die dissipels hieroor tereg wys nie, maar hulle juis bemoedig en moontlike droefheid verander in vreugde, deur die Elf te verseker dat, al het Jesus opgevaar na die hemel, Hy hulle steeds sal lei om hul opdrag – hul roeping te vervul, deur o.a. van Jesus se wederkoms te getuig.

       Hierdie gerusstelling was nodig, omdat Jesus in Matt.28:20 belowe het dat Hy by hulle sal bly tot die voleinding van die wêreld en daarom beklemtoon die engele die feit dat Jesus, net soos wat Hy nou weggegaan het, weer op dieselfde wyse sal terugkeer. Die engele het met hierdie aankondiging nie nuwe openbaring met hulle gedeel nie, want in Joh.16:16 het Jesus alreeds gesê ~ Nog ’n klein rukkie, dan sien julle My nie meer nie; en weer ’n klein rukkie, dan sal julle My weer sien. In Joh.1:4-5 sien ons ook hoedat Jesus, hulle hierop voorberei het en vir hulle gesê dat hulle nie alleen sou wees na Sy hemelvaart nie ~ Terwyl Hy ’n keer saam met hulle aan tafel was, het Hy hulle beveel: “Moenie van Jerusalem af weggaan nie, maar bly wag op die gawe wat die Vader belowe het, soos julle van My gehoor het. ^5 Johannes het wel met water gedoop, maar julle sal binne ’n paar dae met die Heilige Gees gedoop word en in Joh.16:7 het Jesus, hulle ’n verdere versekering gegee dat hulle nie alleen sou wees nie en dat dit beter vir hulle sou wees as Hy teruggaan na Sy Vader ~ Tog sê Ek vir julle die waarheid: Dit is tot julle voordeel dat Ek weggaan, want as Ek nie weggaan nie, sal die Voorspraak, die Heilige Gees, nie na julle toe kom nie; maar as Ek gaan, sal Ek Hom na julle toe stuur.

4.     IMPLIKASIES:

       Ons het die afgelope Donderdag Jesus se hemelvaart gedenk, en ons het gesien dat Sy hemelvaart ’n geweldige impak op Jesus se agtergeblewe dissipels gehad het, maar ook ’n geweldige impak op die vroeë kerk. Die vraag is derhalwe, watter impak en toepassing het Jesus se hemelvaart op ons vandag? Ek wil dit graag onder die volgende ses punte hanteer:

·         Skeiding;

·         Vervulling;

·         Verheerliking;

·         Bevestiging;

·         Verandering;

·         Verwagting.

·           Skeiding:

       Alhoewel die hemelvaart van Jesus ’n fisiese skeiding tussen Hom en Sy dissipels (onthou: dissipels impliseer nie net die Elf nie, maar al Sy volgelinge op daardie stadium) gebring het, moes dit menslik gesproke ’n geweldige slag vir hulle gewees het en soveel te meer vir die binnekring van Jesus se dissipels, nl. die Elf wat nou die Apostels sou word. Hulle het daagliks na Jesus se lering geluister; hulle het wonderwerke ervaar – siekes het gesond word, dooies het opgestaan uit die dood; vissies, brood en wyn is vermeerder; hulle geestesoë is verlig; hul lewens het radikaal verander; hulle het ervaar hoe verskeie profesieë vanuit die Ou Testament vervul is, maar bowe al het hulle die opgestane Jesus na Sy kruisiging gesien en gehoor – wat ’n lewensveranderende ervaring moes dit nie vir hierdie mense gewees het nie – en nou? Nou skielik is Jesus weg – Hy is van hulle geskei. En tog – tog lees ons nêrens dat enige een van hierdie mense gehuil of gerou het oor Sy “weggaan” nie. Waarom was dit moontlik? Omdat Hy in o.a. Matt.28:20 vir hulle gesê het ~ En onthou: Ek is by julle al die dae tot die voleinding van die wêreld. Die dissipels het Jesus geglo en daarom het hulle ook hierdie spesifieke uitspraak geglo en treur hulle nie, maar wag hulle in opgewondeheid vir die vervulling van hierdie belofte en net so wag ons saam met hulle daarop.

·           Vervulling:

       Tweedens sien ons in die Hemelvaart, die vervulling van dít waarvoor die Here Jesus na die aarde gekom het. Die Hebreërskrywer vat dit mooi saam in Hebr.1:3 wanneer hy sê ~ Uit Hom straal die heerlikheid van God en Hy is die ewebeeld van die wese van God. Hy hou alle dinge deur sy magswoord in stand. Nadat Hy die reiniging van sondes bewerkstellig het, het Hy gaan sit aan die regterhand van die Majesteit in die hoë hemel.       

       In Matt.20:28 het Jesus self gesê, dat Hy ...nie gekom (het) om gedien te word nie maar om te dien en sy lewe te gee as losprys vir baie mense.

       Gedurende die veertig dae tydperk tussen Jesus se kruisiging en Sy hemelvaart het Hy juis verskeie kere getuig dat Sy kruisdood en opstanding, die vervulling van verskeie Ou Testamentiese profesieë was. Hy het selfs Sy dissipels in Matt.24:25-27 berispe oor hul gebrek aan insig ~ Toe sê Hy vir hulle: “O, hoe sonder begrip en traag van hart is julle, dat julle nie alles wat die profete gesê het, glo nie! Moes die Christus nie hierdie dinge ly en in Sy heerlikheid in gaan nie?” Hierna het Hy begin om al die Skrifte oor Hom, vanaf Moses en die Profete, vir hulle uit te lê (ADV 2014 = Afrikaanse Direkte Vertaling).

       Na die hemelvaart het Petrus verskeie preke gepreek waarin hy die ooreenkoms tussen die koms van en gebeurtenisse rondom Jesus en veral die kruisiging en opstanding, en die vervulling van Ou Testamentiese profesieë aangetoon het.  Hier kan ons bv. verwys na Hand.2 waar hy getuig oor Dawid se profesie t.o.v. Jesus se koms en Middelaarswerk en dan sê Petrus veral die volgende van Dawid in Hand.2:30-33 ~ Maar hy (dit is Dawid) was ’n profeet en hy het geweet dat God met ’n eed aan hom belowe het dat een van sy nakomelinge (dit is Jesus) op sy troon sou sit. ^31 Daarom het hy die opstanding van die Christus vooruit gesien en gesê: Hy is nie aan die doderyk oorgelaat nie, en sy liggaam het nie vergaan nie. ^32 God het hierdie Jesus uit die dood laat opstaan; daarvan is ons almal getuies. ^33 Hy is verhoog aan die regterhand van God en Hy het die Heilige Gees wat belowe is, van die Vader ontvang en uitgestort. Dit is wat julle nou sien en hoor.

       Baie jare later het Paulus die Sinagoge toegespreek en die volgende gesê ~ Die inwoners van Jerusalem en hulle leiers het vir Jesus nie erken nie. Deur Hom te veroordeel het hulle die uitsprake van die profete, wat elke Sabbatdag voorgelees word, in vervulling laat gaan (Hand.13:27). Ook Paulus het dus getuig t.o.v. die vervulling van die Ou Testamentiese profesieë.

       Hierdie vervulling van die Ou Testamentiese profesieë skenk aan ons soveel sekuriteit, omdat ons, bo en behalwe dat die Heilige Gees in ons harte daaroor getuig, ons verdere bevestiging ontvang dat die Woord met al sy beloftes, inderdaad waar is!

·           Verheerliking:

       In radikale teenstelling met die koms, of te wel die vleeswording van Jesus, waar Sy heerlikheid nog grootliks verborge was, het ons Here Jesus Christus met Sy hemelvaart, opgevaar in prag en glans en in majesteit en heerlikheid, daarom dat Paulus in Fil.2:9-10 gesê het ~Daarom het God Hom ook tot die hoogste eer verhef en Hom die Naam gegee wat bo elke naam is, ^10 sodat in die Naam van Jesus elkeen wat in die hemel en op die aarde en onder die aarde is, die knie sou buig, ^11 en elke tong sou erken: “Jesus Christus is Here!” tot eer van God die Vader. Christus Jesus het in ’n verheerlikte liggaam opgestaan uit die dood en Hy is verheerlik deur die Vader met Sy hemelvaart.          

       Ons Verlosser is verheerlik – Hy is Koning van alle konings en Heerser oor alle heersers!

·           Bevestiging:

       Die hemelvaart van Jesus was ’n bevestiging van wie Hy is, asook van Sy werk wat Hy hier op aarde kom doen het – van Sy roeping en sending dus. Christus het terug gekeer na Sy Vader en daarmee het Hy Sy aanspraak bevestig dat Hy van die Vader gekom het ~ ...want die Vader self het julle lief, omdat julle My liefhet en glo dat Ek van God gekom het. ^28 Ek het van die Vader gekom en Ek is hier in die wêreld. Nou verlaat Ek weer die wêreld en Ek gaan na die Vader toe (Joh.16:27-28).

       Alhoewel daar nie veel mense was wat Jesus se vleeswording – Sy geboorte vanuit die maagd Maria, kon bevestig nie, was Sy hemelvaart tasbaar sigbaar vir Sy volgelinge – en net so gaan ons Hom ook eendag weer sien kom – tasbaar, reël en fisies!

       Die hemelvaart van Christus is verder ook ’n bevestiging van ons geloof en verlossing, asook die hoop wat ons het in en deur Christus Jesus – dit was dus ’n bekragtiging van die afhandeling van ons verlossing en wedergeboorte ~ Dit is waar Jesus, ons Voorloper, ter wille van ons ingegaan het en Hoëpriester vir ewig geword het volgens die orde van Melgisedek (Hebr.6:19-20 - ADV).

·           Verandering:

       Die hemelvaart van Christus, dien as skakel tussen die werk van Christus in ons redding en in ons verandering deur heiligmaking – daardie fase tussen die Evangelies en die Sendbriewe; tussen wat deur Jesus bewerkstellig is en wat Hy steeds in ons lewens doen deur Sy Gees.

       Die hemelvaart dui ook vir ons ’n verandering aan in Christus se bediening. Op aarde het Jesus Sy roeping aan die kruis voltooi, maar nou na Sy hemelvaart is Hy ons simpatieke Hoë Priester wat empatie met ons het, omdat Hy tydens Sy aardse bestaan alles en nog veel meer ervaar het as ons – pyn, lyding, versoeking, vervolging, verwerping, ja selfs die dood ~ Terwyl ons dan nou ’n groot Hoëpriester het wat reeds deur die hemele gegaan het, Jesus, die Seun van God, laat ons vashou aan die geloof wat ons bely. ^15 Die Hoëpriester wat ons het, is nie Een wat geen medelye met ons swakhede kan hê nie; Hy was immers in elke opsig net soos ons aan versoeking onderwerp, maar Hy het nie gesondig nie. ^16 Kom ons gaan dan met vrymoedigheid na die genadetroon, sodat ons barmhartigheid en genade ontvang en so op die regte tyd gered kan word (Hebr.5:14-16).

·           Verwagting:

       Laastens skep die hemelvaart by elke gelowige, ’n verwagting, omdat ons weet dat Christus verseker gaan terugkeer, want in Hand.1:11 het die engele van God vir ons die versekering gegee dat Hy gaan terugkeer, net soos wat Hy in die hemel opgeneem is. Johannes skryf daarvan in Openb.1:7 ~ Kyk, Hy kom met die wolke, en al die mense sal Hom sien, ook hulle wat Hom deurboor het; en al die volke van die aarde sal oor Hom in selfverwyt weeklaag. Ja, dit is seker!  Jesus het self ook van Sy terugkeer gepraat, toe Hy in Matt.17:5 gesê het ~ Dan sal die teken van die Seun van die mens in die hemelruim verskyn, en al die volke van die aarde sal verslae wees. Hulle sal die Seun van die mens op die wolke van die hemel sien kom met groot krag en majesteit.

       Wanneer Christus weer kom, gaan Hy vir ewig regeer en ons gaan Hom dien.  Daniël getuig hiervan in Dan.7:13-14 ~ My nagtelike visioen het voortgeduur: daar het in die wolke iemand aangekom, iemand soos ’n menslike wese. Hy het na Hom toe gegaan wat ewig lewe en is voor Hom gebring. ^14 Aan dié menslike wese is die heerskappy en eer en koningskap gegee sodat al die volke, nasies en taalgroepe hom sou dien. Sy heerskappy is ’n ewige heerskappy, dit sal nie tot niet gaan nie; sy koningskap sal nie ophou nie.

5.     AFSLUITING:

       Ons moet nooit Christus se hemelvaart sien as die afsluiting van Sy lewe en bediening nie, maar wel die inleiding en ontsluiting van ’n nuwe era waar Hy deur die werking van die Gees, in en deur Sy Kerk (Sy Bruid – ons) bedien.

       Niemand weet wanneer Christus weer gaan terugkeer nie – Jesus het self in Mark 13:32 gesê ~ Maar niemand weet wanneer daardie dag en uur kom nie, selfs nie die engele in die hemel nie en ook nie die Seun nie. Net die Vader weet dit. Elkeen van ons moet egter met ’n verwagting leef – ’n verwagting dat Christus dalk selfs nog in ons leeftyd kan kom. Hoor wat sê Paulus t.o.v. hierdie verwagting ~ Die nag is byna verby; dit is amper dag. Laat ons dan ophou met die werke van die duisternis; laat ons die wapens van die lig opneem. ^13 Ons moet welvoeglik lewe soos dit in die daglig hoort. Daar moet geen drinkery en uitspattigheid, geen ontug en onsedelikheid, geen rusie en jaloesie wees nie. ^14 Nee, julle moet lewe soos volgelinge van die Here Jesus Christus en nie voortdurend daarop uit wees om julle sondige begeertes te bevredig nie (Rom.13:12-14).

       Die belofte dat Christus gaan terugkeer – en dalk nog in ons leeftyd, moet aan ons die motivering verskaf om Hom te dien. In Openb.22:12 het Jesus gesê ~ Kyk, Ek kom gou! Ek bring die loon saam met My om elkeen te beloon vir wat hy gedoen het. In die lig van Christus se naderende terugkeer, moet ons Hom met oorgawe dien en elke oomblik gereed wees vir Sy terugkoms, want Hy kom, soos Hy waarsku in Openb.16:15, dat Hy gaan kom soos ’n dief in die nag en dan sal 2 Kor.5:10 waar word ~ Ons moet immers almal voor die regterstoel van Christus verskyn, sodat elkeen kan ontvang volgens wat hy tydens sy aardse lewe gedoen het, of dit nou goed was of kwaad. 

Boodskap deur Kobus van der Walt – Vaaldriehoek Gereformeerde Baptistegemeente (Drie Riviere) – Sondag 01 Junie2014

Die Boodskap van Daniël – 17 (“3½ is nie 7 nie!”)

1.     INLEIDING:

       Ons het verlede week gesien dat die uitdrukking “laaste dae”, dui op die tydperk vanaf Jesus se eerste koms, tot en met Sy tweede koms en die Skrifgedeelte waarna ons vanoggend kyk handel hoofsaaklik oor hierdie tydperk, ...of doen dit?

2.     SKRIFLESING:

       Dan.12:1-13 ~ In daardie tyd sal Migael, die groot engel wat oor die lede van jou volk waghou, op die toneel verskyn. Dit sal ’n swaar tyd wees, so swaar soos dit nog nooit was vandat daar nasies is nie. In daardie tyd sal almal uit jou volk wat in die boek opgeskryf is, gered word. ²Baie van dié wat ontslaap het, sal uit die graf opstaan, party tot die ewige lewe en party tot ewige skande en veragting. ³Die verstandige leiers sal skitter met die glans van die hemel self, en dié wat baie mense op die regte pad gelei het, sal vir altyd skitter soos die sterre. ⁴“En jy, Daniël, hou die woorde geheim en verseël die boek tot die eindtyd toe. Baie mense sal oor die gebeurtenisse navraag doen om begrip daarvan te probeer kry.” ⁵Ek, Daniël, het toe twee ander persone by die Tigrisrivier sien staan, een aan die duskant en een aan die anderkant. ⁶Een van hulle het aan ’n man wat linneklere aangehad het en bokant die water gestaan het, gevra: “Hoe lank sal hierdie onbegryplike gebeurtenisse nog aanhou?” ⁷Toe hoor ek die man praat wat die linneklere aangehad het en bokant die water gestaan het. Hy het sy regter- sowel as sy linkerhand na die hemel toe opgesteek en ’n eed afgelê by Hom wat ewig lewe, en het geantwoord: “Die hele vasgestelde tyd. Wanneer die gewyde volk se mag heeltemal vernietig is, sal al hierdie dinge ophou.” ⁸Ek het dit gehoor maar dit nie verstaan nie. Daarom het ek gevra: “Meneer, waarop gaan dit alles uitloop?” ⁹Toe sê hy: “Jy moet nou gaan, Daniël, want die woorde is verseël en word geheim gehou tot die eindtyd toe. ¹⁰Baie mense sal gesuiwer, gereinig en gelouter word, maar die goddeloses sal goddeloos bly. Nie een van die goddeloses sal verstaan nie, maar die verstandige leiers sal verstaan. ¹¹Van die tyd dat die daaglikse offer afgeskaf is en die ding opgerig is wat ’n gruwel is vir God en wat verwoesting aanrig, sal daar twaalf honderd en negentig dae verloop. ¹²Dit sal goed gaan met wie geduldig bly tot dertien honderd vyf en dertig dae verby is. ¹³Maar hou jy aan tot die einde toe. Jy sal te ruste gelê word maar weer opstaan en jou bestemde deel ontvang in die eindtyd.”  

3.     GOD SE OORBLYFSEL (vv.1-3):

       Die eerste twee verse van Dan.12, is twee baie interessante verse en twee verse waaroor daar ook ig baie meningsverskil bestaan. N.a.v. ons destydse studie oor Openbaring gaan ek nie vandag weer alles herhaal ter motivering van wat ek nou gaan sê nie, maar dit is baie duidelik dat hier in vv.1-2, ’n baie duidelike verwysing is na die groot verdrukking wat in 70 n.C. in en rondom Jerusalem plaasgevind het en ’n baie duidelike verwysing na hierdie tydperk, is die laaste gedeelte van v.1, wat lees ~ ...In daardie tyd sal almal uit jou volk wat in die boek opgeskryf is, gered word en ons weet dat hier verwys word na die eerste gelowiges wat uit Jerusalem gelei was na Pella, waar hulle veilig bewaar is en die slagting van die Romeinse leer op die inwoners van Jerusalem, vrygespring het.

       Ons het egter op die oog af, hier met ’n probleem te doen wanneer ons v.2 lees ~ Baie van dié wat ontslaap het, sal uit die graf opstaan, party tot die ewige lewe en party tot ewige skande en veragting. Daar is geen getuienis dat afgestorwenes tydens die slagting in Jerusalem, uit die dood opgestaan het nie en dan klop dit nie met die standpunt wat ek gemaak het toe ek gesê het dat hierdie gebeure wat Daniël in sy visioen sien, gedurende 70 n.C. afgespeel het nie.

       Hoe moet ons dan nou hierdie oënskynlike teenstrydigheid verstaan, of gaan dit tog op die ou einde hier oor die kort tydjie voor Christus se tweede koms, en wat nog in die toekoms lê, of wil Daniël vir ons leer dat die opstanding van die reeds afgestorwenes gedurende 79 n.C. plaasgevind het? Dit kan tog nie!

       Daniël, soos wat ek verlede week reeds genoem het, beeld vir ons in hierdie gedeelte, Israel uit as ’n “begraafplaas”, of “doodsakker van God se gramskap” – van Sy wraak. Israel is as een gesamentlike liggaam in die stof van die aarde (OAV). Hierdie woord “stof” is dieselfde woord wat in Gen.3:14 gebruik word, toe God die slang veroordeel het en vir hom gesê het ~ Omdat jy dit gedoen het, is jy vervloek onder al die vee en al die diere van die veld. Op jou buik moet jy seil, en stof moet jy eet al die dae van jou lewe. Ook in God se veroordeling van die mens (Adam), hoor ons dieselfde woord “stof” ~ In die sweet van jou aangesig sal jy brood eet totdat jy terugkeer na die aarde, want daaruit is jy geneem. Want stof is jy, en tot stof sal jy terugkeer (Gen.3:19).

       Die gebruik van hierdie beeld deur Daniël van die dood, grafte en die dooies, is dieselfde beeld wat Esegiël gebruik in sy profesie in Eseg.37:1-2 van dooie beendere ~ Die mag van die Here het my in besit geneem en my deur die Gees van die Here uitgebring en neergesit binne-in ’n laagte. Die laagte was vol bene. ²Die Here het my om die bene laat loop, en ek het gesien daar is baie bene in die laagte en hulle is baie droog. Hierdie dooie beendere weet ons, was verteenwoordigend van Israel se geestelike toestand – hulle was geestelik dood tydens die Babiloniese verstrooiing.

       In Daniël se visioen in Dan.12, sien ons dat baie wat “ontslaap” het, sou opstaan en hulle sou die volle krag en mag van God se gramskap ervaar, terwyl andere weer gespaar sou word van hierdie veroordeling van God en Sy genade ervaar, deur die ewige lewe te ontvang. Hierdie is dinge wat op daardie oomblik sou gebeur. Die feit dat Daniël sê dat mense die ewige lewe sou ontvang, impliseer nie dat hulle op daardie oomblik weggeneem sou word en die ewige lewe op daardie oomblik beërwe nie – net soos wat ons die ewige lewe reeds ontvang het, maar nog nie daar is nie, net so het die gelowiges na wie hier verwys word, die ewige lewe ontvang, maar nog nie letterlik in ontvangs geneem nie.

       Simeon, in Luk.2:34 het ook oor hierdie gebeure geprofeteer, toe hy gesê het ~ Simeon het hulle geseën en vir Maria, sy moeder, gesê: “Kyk, hierdie Kindjie is bestem tot ’n val en ’n opstanding van baie in Israel en tot ’n teken wat weerspreek sal word.

       Jesus het self ook na die gelowige Jode verwys in Matt.4:16 ~ Die volk wat in duisternis woon, het ’n groot lig gesien; hulle wat in die skemerland van die dood lewe, vir hulle het die lig opgegaan. Ons weet uit die geskiedenis, asook Matt.24:22 dat die gelowige Jode die slagting in Jerusalem vrygespring het ~ En as dit nie was dat God daardie tyd ingekort het nie, sou geen mens dit oorleef nie; maar ter wille van die uitverkorenes sal God daardie tyd inkort. Die res van die Joodse gemeenskap sou egter nie so gelukkig wees nie ~ Waar die aas ook al lê, daar sal die aasvoëls bymekaarkom (Matt.24:28). Wat meer is, die stad Jerusalem sou ook verwoes word ~ En heel laaste van almal het die vrou ook gesterwe (Matt.22:7) – onthou, ons het hier met beeldspraak te doen en ons het al vantevore gesien dat daar na Jerusalem verwys word as die “slegte vrou”. Baie het gedurende daardie tyd gesterf en ’n handjievol gelowiges is gered ~ Baie is immers geroep, maar min is uitverkies (Matt.22:14).

       In die boek van Openbaring is die parallelle temas van Goddelike seën en Goddelike oordeel – van lewe en dood, ’n deurlopende tema, al word dit aan die hand van verskillende beelde gedoen. Ons lees ook in Openb.7:1-9 van die engele wat die gelowiges beskerm het ~ Moenie die land en die see en die bome tref nie. Ons moet eers die dienaars van ons God op hulle voorkoppe merk met die seël (v.3). Ons sien ook in Openb.14:1-5 dat die gelowiges veilig was ~ Toe het ek die Lam op Sionsberg sien staan en by Hom honderd vier en veertig duisend mense met sy Naam en sy Vader se Naam op hulle voorkoppe geskrywe (v.1) en in vv.17-20 lees ons van andere wat nie veilig was en gespaar is nie – ek lees net vv.19-20 ~ Die engel het toe sy sekel op die aarde ingesteek. Hy het die wingerd op die aarde afgeoes en die oes in die groot parskuip van God se toorn gegooi. ²⁰Die parskuip, buitekant die stad, is getrap. Uit die parskuip het daar bloed uitgekom wat tot aan die tooms van die perde geraak en sestien honderd kilometer ver gestrek het.

       Daniël pas hier, die toekomstige en letterlike opstanding simbolies toe op die gebeure gedurende die eerste eeu in Jerusalem, want hy skets vir ons hier ’n prentjie van ’n simboliese opstanding van die gelowige Jode deurdat hulle gered gaan word uit Jerusalem en die ongelowige Jode wat deur die Romeine verwoes enuitgedelg gaan word – hierdie herinner weer, sterk aan Esegiël se droë bene, behalwe dat Esegiël besorgd was oor Israel as geheel, terwyl Daniël se profesie aandui dat daar hoop is vir die gelowige oorblyfsel van Israel.

4.     DANIËL SE MOND GESNOER (v.4):

       In v.4 ontvang Daniël ’n opdrag om hierdie visioen geheim te hou en dat die boek verseël moet bly tot en met die eindtye. Dit beteken dat die toepassing en uitvoering van die inhoud van hierdie profesie uitgestel word tot na die koms van die Messias (die eindtye dus). In die Openbaring aan Johannes kry ons presies die teenoorgestelde opdrag, wat tot gevolg het dat die hele boodskap van Openbaring ontsluit word en binnekort in vervulling sou gaan ~ Verder sê hy vir my: “Moenie die woorde van hierdie profetiese boek geheim hou nie, want die eindtyd is naby (Openb.22:10). Ons moet dit natuurlik saam lees met Openb.1:1 ~ Wat hier volg, is deur Jesus Christus geopenbaar. God het die openbaring oor wat binnekort moet gebeur, vir Hom gegee om aan sy dienaars bekend te maak... en wat daarop volg.

5.     DIE OORBLYFSEL BEWAAR (v.5-7):

       In vv.5-7 van ons Skriflesing, sien Daniël ’n visioen wat die basis vorm vir Johannes se visioen in Openb.10:5. ~ Die engel wat ek op die see en die land sien staan het, het toe sy regterhand na die hemel toe opgelig 6en ’n eed afgelê by Hom wat tot in alle ewigheid lewe, wat die hemel en wat daarin is, die land en wat daarop is, die see en wat daarin is, geskep het. Hy het met ’n eed bevestig: “Daar is geen tyd meer oor nie. Op die dag wanneer die sewende engel op sy trompet gaan blaas, sal God se verborge bedoeling met alles bereik word, soos Hy die blye tyding aan sy dienaars, die profete, bekend gemaak het. Dan sien ons verder in Openb.11:2 dat die Here Sy oorblyfsel, die gelowige Jode sal beskerm en Hy sal dit vir 42 maande doen – Hy sal hulle veilig bewaar, soos belowe in Openb.12:14 ~ Maar aan die vrou is twee groot arendsvlerke gegee, sodat sy na die woestyn, na haar plek toe, kon vlieg. Daar word sy die hele vasgestelde tyd, weg van die slang af, versorg. Hierdie tydperk van 42 maande word dan ook in wêreldse geskiedskrywes bevestig as die tyd wat die verwoesting van die Jode en Jerusalem deur die Romeinse soldate geduur het!

6.     DIE MET INSIG (v.8-10):

       In v.8 sê Daniël dat hy nie verstaan nie – hy verstaan nie wanneer of hoe hierdie profesie vervul sal word nie, maar volgens Openb.10:6-7 sê die Engel ondubbelsinnig vir Johannes, wanneer en hoe hierdie profesie vervul sal word.

       Die opstanding waarvan Daniël in v.2 melding maak, het dus niks te doen met die uiteindelike opstanding wanneer Christus weer kom nie, maar hy gebruik beeldspraak ten einde te wys na die verwoesting van Jerusalem en die Tempel in 70 n.C. en die finale beëindiging van die Ou Verbond – die oomblik wanneer die ware Israel vanuit die ou Israel se graf sal opstaan – die oomblik waar die Ou Verbond finaal begrawe is en die Nuwe Verbond verrys het – die oomblik wanneer die Joodse gelowiges (die eerste gelowiges) uit hul geestelike dood sal verrys en opstaan in ’n nuwe lewe.

       Jy mag dalk vra hoe ek so seker daarvan is dat hierdie gedeelte verwys na die verwoesting van Jerusalem en die Tempel in 70 n.C.? Jesus se dissipels het hierdie selfde vraag in Matt.24:2-3 vir Hom gevra. Jesus antwoord hulle in Luk.21:20-24 ~ Wanneer julle sien dat Jerusalem deur leërs omsingel word, moet julle weet dat sy verwoesting naby is. ²¹Dan moet dié wat in Judea is, die berge invlug, en dié wat in die stad is, daaruit padgee, en dié wat op die plase is, nie na die stad toe gaan nie, ²²want in daardie dae voltrek God sy straf. Alles wat geskrywe staan, word dan bewaarheid. ²³“Dit sal bitter swaar gaan met die vrouens wat in daardie tyd swanger is en met dié wat nog klein kindertjies het, want daar sal groot nood in die land heers, en God sal hierdie volk straf. ²⁴“Sommige sal deur die swaard val en ander as krygsgevangenes na al die nasies toe weggevoer word. Jerusalem sal deur die heidennasies vertrap word totdat ook hulle tyd verby is.” Jesus gaan egter in Matt.24:34 verder en Hy sê vir Sy dissipels presies wanneer dit alles gaan gebeur ~ Dit verseker Ek julle: Nog in die leeftyd van hierdie geslag sal dit alles gebeur.   

       In v.8 vra Daniël vir die Engel waarop al hierdie dinge wat hy pas gesien het uiteindelik gaan uitloop. Die Engel is weer oppad terug van waar Hy gekom het en tog aarsel Hy ’n oomnlik en sê vir Daniël in v.10 dat... ~ Baie mense gesuiwer, gereinig en gelouter (sal) word, maar die goddeloses sal goddeloos bly. Nie een van die goddeloses sal verstaan nie, maar die verstandige leiers sal verstaan.

       Hierdie antwoord van die Engel mag op die oog af nie veel sê nie, maar tog sê dit baie, veral as ons dieselfde woorde in gedagte hou wat in Dan.11:21-35 t.o.v. Antiochus gesê is. Daardie gedeelte eindig met hierdie woorde ~ En van die verstandiges sal sommige struikel, om onder hulle loutering en reiniging en suiwering aan te bring tot die tyd van die einde—want dit sal nog duur tot op die vasgestelde tyd (v.35). Die Engel wil dus vir Daniël sê, dat wanneer al hierdie dinge gebeur het – m.a.w. nadat die Nuwe Verbond ’n aanvang geneem het gedurende die eerste eeu na Christus én daarna, sal die verstandiges die Woord verstaan en tot geloof kom, maar die onverstandiges sal net voortgaan om boos te wees en boos op te tree. Waarom die vertalers van die NAV in v.10, die woordjie “leiers” bygevoeg het, weet g’n mens nie, want die korrekte vertaling is bloot net “die verstandiges”, of “die met insig”.

       So, presies wat antwoord die Engel hier vir Daniël as hy in v.8 vra, waarop al hierdie gaan uitloop? Die Engel sê vir hom dat hy nie nou hoef te verstaan nie, maar diegene met insig (die gelowiges) sal in die toekoms verstaan wanneer hierdie dinge gebeur.

7.     3½ is nie 7 nie (vv.11-12):

       Verse 12 en 13 kom amper as ’n verassing, want hier is iets van ’n kort en bondige en nuwe, maar tog ook laaste openbaring wat aan Daniël gegee word.

       Oor hierdie twee verse se interpretasie bestaan daar baie menings en ek wil graag enkele opmerkings oor een of twee hiervan maak:

·           Die meeste Dispensationaliste reken dat die 1290 dae wat hier vermeld word, letterlike dae is en voeg dit dan by Daniël se 70ste week (Dan.9:23-27), maar sonder om in detail hierop in te gaan, sien ons dat die Dispensasionaliste se berekeninge op die ou einde sit met ’n ekstra maand wat nie inpas by gebeure nie en dan spekuleer hulle oor wat gedurende hierdie tyd kon gebeur het, maar hulle doen dit sonder enige substansie en hulle standpunt kan dus nie aanvaar word nie.

·           Tweedens is daar kommentators wat ook sê dat hierdie 1290 dae letterlike dae is, maar dat dit strek vanaf die dae waarop die openbare offerandes (hoofstuk 11) deur Antiochus verbied is in 168 v.C., tot en met die reiniging van die Tempel deur Judas in 165 v.C. Hierdie standpunt kan ook nie aanvaar word nie, omdat daar weereens een maand teveel is en waarvoor daar nie ’n verklaring bestaan nie.

·           Die standpunt wat die mees aanvaarbare is, is dié waar hierdie getalle beskou word as simboliese getalle – soos bv. met die meeste getalle in Openbaring.

       Wanneer Daniël praat van 1290 dae, dui dit op ’n volledige tydperk van fel vervolging. Die vraag is net waarom word die woord “dae” en nie “tye” of “tydperke” gebruik soos gewoonlik die geval wanneer simbolies getalle gebruik word nie? Die gesaghebbende kommentator Edward Young (wat in 1968 oorlede is), se antwoord hierop, is dat die gebruik van “dae”, eerder as “tye”, die idee deurgee dat hierdie tydperk van verdrukking, nie onbepaald sal aangaan nie, maar dat daar ’n bepaalde einddatum bepaal is – hierdie tydperk is dus reeds deur God uitgemeet.

       Volgens v.12 word hierdie tydperk dan met 45 dae verleng, wat die totale aantal dae dan bring op 1335 dae. Wanneer hierdie tydperk dan verloop het, sal volmaakte seën aanbreek. Hierdie tyd van vervolging en verdrukking word dus nie net beperk tot die regeringstydperk van Antiochus nie, maar vir die hele tydperk van teenkanting teen God se Koninkryk.

       Waarom dan twee getalle? Die eerste een (1290) dui op die volle tydperk van verdrukking, maar net op die mees felle tydperke, nl. die tyd onder Antiochus en sy antitipes – m.a.w. daar sal tye wees dat daar leiers sal wees wat die Koninkryk van God minder ernstig sal teenstaan as andere en ander tye waar dit weer erger sal gaan.

       Young gaan voort en wys daarop dat 1290 dae ’n bietjie minder is as die helfte van 7 jaar en 7 weet ons, is die getal wat voltalligheid aandui (’n volheidsgetal). Wat ons derhalwe hieruit moet leer, is dat die fel verdrukking korter sal wees as die volledige tydperk. Selfs die getal 1335 dae is nie so lank as die 7 jaar nie en daarom sal die totale tyd van swaarkry, korter wees as die volledige tyd van seën.

      

       Jesus sê vir ons in Matt.24:13 ~ Maar wie volhard tot die einde toe, hy sal gered word. Hierdie belofte van Jesus is in ooreenstemming met die woorde in Dan.12:12 ~ Dit sal goed gaan met wie geduldig bly tot dertien honderd vyf en dertig dae verby is. Hierdie belofte van Jesus in beide Daniël en Matteus is waarskynlik die beste opsomming van die hele Daniël en daarmee saam Matt.24:46 ~ Gelukkig is daardie dienskneg vir wie sy heer, as hy kom, op hierdie manier besig sal vind – ’n Goddelike en ewige seën wag op diegene wat getrou bly gedurende en ten spyte van die vervolging en beproewing en verdrukking wat hulle in hierdie lewe mag verduur!

8.     VOLHARD (v.13):

In die laaste vers van Daniël sê die Engel vir Daniël ~ Maar hou jy aan tot die einde toe. Jy sal te ruste gelê word maar weer opstaan en jou bestemde deel ontvang in die eindtyd.” Hierdie is bemoedigende woorde wat vir Daniël gegee word, want die Here sê vir hom dat hy wat Daniël is, moet volhard tot die einde toe – tot sy dood toe en dan sal hy opstaan in heerlikheid en in geregtigheid. Hierdie is wonderlike woorde wat Daniël uit die mond van die Here self hoor, want die Engel sê vir hom hierdeur, “Daniël jy is gered en daarom moet jy nie bang wees om te sterf nie, want jy gaan opstaan uit die dood en die ewige lewe beërwe – hou net vas aan die Waarheid en volhard tot die einde toe!” Toe die Engel hierdie woorde vir Daniël gesê het, moes hy beslis terug gedink het aan die woorde van die profeet Jesaja in Jes.57:2 ~ Dié wat die reguit pad loop, kom waar daar vrede is, hulle rus in die graf.

9.     AFSLUITING:

       Die boodskap van Daniël suggereer nêrens dat ons dit maklik gaan hê in hierdie lewe nie, trouens dit voorspel juis dat dit moeilik in hierdie lewe sal gaan. Daniël het voortdurend vrae gevra oor die lewe – vrae soos, “Hoe lank nog Here?” “Waar is U Here?” “Waarom, waarom...”? Dit is baie duidelik en uit ervaring weet ons dit ook, dat hierdie wêreld waarin ons leef, ’n gebroke wêreld is en dat dit nodig is dat hierdie wêreld herstel moet word – dat die gebrokenheid en die seer en die onvolmaaktheid herstel en herskep moet word. Dit is dan presies ook hierdie vrae en hierdie feit van gebrokenheid wat Daniël 12 aanspreek en beantwoord.

       Daniël het o.a. vasgehou aan die belofte in Jes.65:17-19 ~  Ek gaan ’n nuwe hemel en ’n nuwe aarde skep; aan dié wat daar nou is, sal daar nie meer gedink word nie, hulle sal nie onthou word nie. ¹⁸Wees bly, en jubel sonder ophou oor wat Ek gaan skep: Ek gaan ’n Jerusalem skep wat vol blydskap is, sy inwoners sal vreugde hê. ¹⁹Ek sal jubel oor Jerusalem, Ek sal bly wees oor my volk. Daar sal in Jerusalem nie meer iemand gehoor word wat huil of om hulp roep nie.

Jeremia het dieselfde verwagting verkondig in Jer.31:33 ~ Dit is die verbond wat Ek in die toekoms met Israel sal sluit, sê die Here: Ek sal my woord op hulle harte skryf en dit in hulle gedagte vaslê. Ek sal hulle God wees en hulle sal my volk wees. Luister ook na Eseg.36:26-27 ~ Ek sal julle ’n nuwe hart en ’n nuwe gees gee, Ek sal die kliphart uit julle liggaam uithaal en julle ’n hart van vleis gee. ²⁷Ek sal my Gees in julle gee en Ek sal maak dat julle volgens my voorskrifte leef en my bepalings gehoorsaam en nakom.

As ons na hierdie boodskappe van belofte luister en ook na die boodskap van Daniël en dan veral in hoofstuk 12, dan kan ons juig, want ons weet dat God in beheer is en ons kan juig in die wete, dat hierdie onvolmaaktheid nie vir altyd sal aanhou nie, want “3½ is nie 7” nie! Daar gaan dus ’n einde kom aan hierdie swaarkry en verdrukking en as dit nie in hierdie lewe is nie, dan wanneer Jesus weer gaan kom. Die hele boodskap van Openbaring gaan dan ook daaroor dat Christus die Here uiteindelik al Sy vyande, insluitende die Satan, sal verslaan en verdelg. God se volk, wat aan Hom getrou bly, sal die nuwe hemel en die nuwe aarde beërf en hulle sal aansit by die bruilofsmaal van die Lam en ewig in die nuwe Jerusalem woon.

       Die vraag wat ons vir onsself moet vra en sekerlik gereeld vra, is “Hoe moet ons in hierdie gebroke wêreld leef?”

       Ek sou die volgende aan die hand doen:

·           Ons moet eerstens erken en besef dat ons in ’n gebroke wêreld leef.

·           As gebroke mense, moet ons erken dat ons in ’n oorgangstyd leef – ’n tydelike lewe wat sal oorgaan na ’n volgende ewige lewe en daarom word ons net soos in die geval van Daniël, opgeroep om te volhard en goed te doen tot die einde toe en daarvoor het ons gebed nodig – Paulus sê o.a. in 1 Thes.3:13 ~ Wat julle betref, broers: Moenie moeg word om goed te doen nie.

·           Ons moet troos en bemoediging put uit die feit dat God soewerein en almagtig is en dat Hy die “Skrywer” van die geskiedenis is – die geskiedenis van die wêreld, maar ook ons

eie geskiedenis en daarom kan ons die vaste versekering hê dat ons arbeid en ons stryd en ons beproewing in hierdie lewe nie verniet en onnodig is nie ~ Daarom, liewe broers, wees standvastig, onwankelbaar, altyd oorvloedig in die werk van die Here, omdat julle weet dat julle inspanning in diens van die Here nie tevergeefs is nie (1 Kor.15:58).

·           Ons moet ons verheug in die opstanding van Christus, want daardeur is ons as gelowiges se vergifnis en uiteindelike verheerliking verseker – daarsonder het ons geen sekuriteit nie.

Ons moet ons voortdurend verheug in die feit dat ons reeds ’n ewige lewe beërwe het – ons moet ’n ewigheidperspektief ontwikkel en voortdurend vertroetel ~ Terwyl ons dan so ’n groot skare geloofsgetuies rondom ons het, laat ons elke las van ons afgooi, ook die sonde wat ons so maklik verstrik, en laat ons die wedloop wat vir ons voorlê, met volharding hardloop, ²die oog gevestig op Jesus, die Begin en Voleinder van die geloof. Ter wille van die vreugde wat vir Hom in die vooruitsig was, het Hy die kruis verduur sonder om vir die skande daarvan terug te deins, en Hy sit nou aan die regterkant van die troon van God (Hebr.12:2).

Boodskap deur Kobus van der Walt – Vaaldriehoek Gereformeerde Baptistegemeente (Drie Riviere) – Sondag 11 Mei 2014